21 kwietnia 2020, 12.00, Radio Książki
Zośka Papużanka gości w programie Michała Nogasia w Radio Książki Gazety Wyborczej!
Tak zapowiada na facebooku rozmowę z pisarką autor wywiadu:
[CZUŁOŚĆ MOŻNA USTAWIĆ*]
Wynajmuje mieszkanie w bloku naprzeciwko. Rozstawia sprzęt fotograficzny i czeka. Gdy pojawia się na ulicy, robi jej zdjęcia, prowadzi notatki, uważnie obserwuje. I snuje wizje - jak ułożyła sobie bez niego życie? I czy w ogóle była w stanie? W nowej powieści Zośki Papużanki były nie były mąż powraca po pięciu latach, by śledzić porzuconą przez siebie żonę...
„Siódma trzydzieści. Wyszła. Telefon przy uchu, druga ręka w torebce, wieczny brak gotowości, czynności nakładające się na siebie w pośpiechu, bo się jeszcze nie pomalowałam, bo zapomniałam, co miałam zabrać, a coś miałam zabrać, ale zapomniałam, bo światło żelazko klucze, bo po prostu potrzebuję więcej czasu, jak migawka, rozumiesz, migawka też czasem potrzebuje więcej czasu i dajesz migawce tyle czasu, ile potrzebuje. Jeśli się wraca w to samo miejsce i znowu widzi, jak wychodzisz o siódmej trzydzieści, i znowu patrzy na twój niezgrabny pośpiech i grzebanie w torebce jak podczas kontroli na lotnisku, to się właściwie nie odchodziło, wszystko, nawet prawda, może wrócić, a czas oddajmy migawce, czas to tylko zmrużenie powieki na fotografii. Kiedy wrócisz. O której godzinie”.
Przez to pierwsza od czterech lat powieść Papużanki. Jest historią dwojga ludzi, którzy próbowali żyć ze sobą mimo dzielących ich różnic, czasem diametralnych. On, były nie były mąż, ten, który pewnego dnia nagle zniknął, odszedł bez słowa, zdaje się być człowiekiem silnym, wszechwiedzącym, tyranem i dręczycielem. W kobiecie, którą poprosił o rękę, nie zakładając w ogóle, że mogłaby odmówić, wszystko go drażniło, nieustannie zwracał jej uwagę, nie znosił jej „niedokończonych” czynności. Ona, ufna i czasem pełna lęku, godziła się na wiele rzeczy, próbowała go zrozumieć, dawała się stłamsić, byle tylko był spokój, byle życie biegło normalnie, tak jak u innych. On w każdym w zasadzie momencie robił jej zdjęcia. Fotografował ją w domu, na spacerze, w podróży. Wiedział, jaki efekt chce osiągnąć, żona miała być niemą modelką. I nie był w stanie zrozumieć, że ona może mu czegokolwiek odmówić.
Papużanka w swojej nowej książce kreśli niezwykle wiarygodne portrety bohaterów opowiadanej historii, zwraca uwagę na detale, z czujnością przygląda się światu, który opisuje. Akcja toczy się powoli, praktycznie bez dialogów, pełna jest retrospekcji, rozważań głównego bohatera. To książka o miejscu i roli pamięci, o obsesjach, z którymi nie umiemy (bo też często nie chcemy) walczyć, o samotności, życiu w zamknięciu, jednoczesnym pożądaniu i odpychaniu. I o czułości, wielu jej znaczeniach.
Jak powstawało Przez, jak udało się stworzyć tak realny portret człowieka, który nie budzi sympatii, co w ludziach powinno nas najbardziej interesować? Za co należy lubić siebie, a co na zawsze pozostanie tajemnicą? Na te i inne pytania Zośka Papużanka odpowiada Michałowi Nogasiowi w 111. wydaniu Radia Książki.
Zapraszamy do wysłuchania audycji.
* Jest to bardzo szczera rozmowa, za którą Zośce dziękuję.