Okrągła buzia, zadarty nosek i burza brązowych loków. W latach 30. nikt nie domyślał się, że ta zadziorna „córeczka tatusia” wyrośnie na potentatkę rynku mody. Rezolutna dziewczynka, o której mowa, to Eileeen Ford (z domu Otte). Urodziła się w Nowym Jorku, ale całe dzieciństwo spędziła w pięknej willi na przedmieściach, a konkretnie w Great Neck na Long Island. Tak, tym samym, które w Wielkim Gatsbym opisał Francis Scott Fitzgerald.

Eileen Ford dla świata modelingu jest tym, kim Audrey Hepburn dla filmu, a Anna Wintour dla magazynu Vogue - ponadczasową ikoną. Kobietą, która wraz z mężem, Jerrym Fordem, stworzyła imperium. Dzięki niej profesja modelki z niepewnej posady i nie zawsze dobrze widzianej w towarzystwie posady, stała się jednym z najbardziej pożądanych zawodów świata. Modelki, które wychodziły spod jej skrzydeł już w latach 50. zarabiały kilkadziesiąt tysięcy dolarów rocznie, co jak na ówczesne czasy było niemałą fortuną.

Początki

Zanim Eileen została właścicielką słynnej agencji modelek próbowała również swoich sił przed obiektywem aparatu. Szybko jednak okazało się, że to zupełnie nie dla niej. Jako dwudziestokilkulatka zaczęła pracować u fotografa Elliota Clarke’a na stanowisku asystentki i stylistki. Dzięki niemu dołączyła również do zespołu, który tworzył pierwszy magazyn dla nastolatek Seventeen, który już po wydaniu pierwszego numeru okazał się sprzedażowym hitem. W 1945 roku rozpoczęła pracę w William Becker Studio również jako stylistka.

Eileen zbierała doświadczenie, także jako copywriterka i redaktorka u Arnolda Constable’a, właściciela ekskluzywnego butiku przy Piątej Alei. Tam poznała pierwsze modelki i aby zarobić dodatkowe pieniądze postanowiła zająć się bookingiem dla dwóch przyjaciółek. W ten sposób narodziła się znana i ceniona po dziś dzień Agencja Modelek Ford.

Matka chrzestna

Eileen była kobietą wymagającą, wielu mówiło, że miała niewyparzony język, przez co agencja straciła kilka rodzących się talentów (np. Twiggy i Veruschkę). Modelki ją kochały albo jej nienawidziły, a ona traktowała je trochę jak przybrane dzieci. Niektóre z nich mieszkały w domu pani Ford i przechodziły tam szybki kurs dobrych manier i zachowania w towarzystwie. Eileen dbała również o to, aby dziewczęta zadawały się tylko z mężczyznami na poziomie i z pokaźnym portfelem. W tym celu organizowała wiele wystawnych przyjęć, na których kojarzyła pary.

W poszukiwaniu modelek Ford odwiedzała Paryż, Londyn i, jako jedna z pierwszych, jeździła do Skandynawii. Prawdziwe perły przywoziła ze Szwecji i Norwegii. Północ była jej asem w rękawie.

Eileen Ford była również ostra jak brzytwa. W każdy piątek przynosiła do biura listę dziewczyn, z którymi nie chciała już więcej pracować. Sama nie fatygowała się jednak, aby im o tym powiedzieć, to zadanie zlecała pracującym dla niej bookerkom. 

„Modowe wojny”, czyli jesteś z nami albo przeciwko nam

Przez długi czas Eileen i Jerry panowali niepodzielnie na amerykańskim rynku, a w Nowym Jorku nie mieli praktycznie żadnej konkurencji. W latach 70. na Manhattan dotarł jednak John Casablancas, właściciel paryskiej agencji Elite, który mocno pokrzyżował im szyki.

Styl prowadzenia agencji przez Eileen Ford można określić w dwóch słowach: reżim i samodyscyplina. Wiodący żywot playboy’a Casablancas stał po drugiej stronie barykady. Dla niego liczyły się nowoczesność, seks i dobra zabawa. W tym czasie wiele modelek, jak i europejskich agencji wysyłających nowe twarze za Ocean, postanowiło odejść od Fordów i rozpocząć współpracę z przystojnym Johnnym.

To było dla Eileen jak policzek.  Ford miała bowiem bzika na punkcie lojalności. Kiedy jedna z jej wieloletnich pracownic, Monique Pillard odeszła do Elite Model Management Johna Casablancasa, Eileen kazała kupić Biblię, zaznaczyć w niej wszystkie fragmenty dotyczące Judasza, a później wysłać ją Pillard w ramach odwetu.

Pożegnanie

Kiedy w 1993 roku ich posiadłość w Oldwick w stanie New Jersey doszczętnie strawił ogień, sześć tygodni po siedemdziesiątych urodzinach Eileen i ponad czterdzieści sześć lat po tym, jak Jerry Fortd po raz pierwszy podniósł słuchawkę, żeby pomóc żonie w zarządzaniu jej niedawno powstałą agencją modelek, państwo Ford postanowili abdykować. Stery w agencji przejęła wtedy ich trzydziestosiedmioletnia córka Katie.

Fordowie nie wycofali się jednak całkowicie i pomagali córce, gdy zaszła taka potrzeba. Katie Ford zwykła mówić: - Agencja Ford dbała o styl, klasę i piękno w najlepszym tych słów znaczeniu. Z dumą mogę powiedzieć, że dbała również o bezpieczeństwo i dobrostan kobiet, i o najważniejsze humanistyczne wartości. 

Małżeństwo, które było równocześnie świetnym zespołem, stworzyło coś, co wcześniej nikomu nawet przez myśl nie przeszło - nowoczesną agencję modelek, w której każda z zatrudnionych dziewczyn czuła się bezpiecznie i wiedziała, że będzie przez państwa Fordów dobrze reprezentowana, co najpewniej przełoży się na stan jej konta. Fordowie byli odpowiedzialni za kariery takich topmodelek jak: Brooke Shields, Candice Bergen czy Christie Brinkley.

Fordowie niepodzielnie panowali w stworzonej przez siebie agencji przez niemal pół wieku. Agencja Modelek Ford wciąż jest jedną z największych i najlepiej prosperujących na rynku.

Eileen Ford zmarła 9 lipca 2014 roku. Na krótko przed śmiercią obchodziła swe dziewięćdziesiąte drugie urodziny.

Biografię Eileen Ford po wielu rozmowach z ludźmi z branży, modelkami, fotografami i właścicielami konkurencyjnych agencji, a także przeprowadzeniu wywiadu rzeki z bohaterką spisał Robert Lacey, ceniony na całym świecie brytyjski historyk i biograf, który na swym koncie ma również bestsellerowe biografie Henry’ego Forda, księżnej Grace czy królowej Elżbiety II.

Królowa świata mody

Eileen Ford to kobieta-instytucja, która ma na swoim koncie wypromowanie ponad setki kultowych modelek XX wieku. Przez ponad pięć dekad systematycznie, raz na 3-4 miesiące, odkrywała nową twarz i udowadniała, że założona przez nią agencja Ford Models jest jednym z najważniejszych graczy w branży. Eileen przekonała do siebie takie sławy jak Carmen Dell'Orefice, Rene Russo czy Kim Bassinger, które wiedziały, że w agencji prowadzonej przez państwa Ford panuje niezwykła, rodzinna atmosfera. Co nie znaczy, że Eileen głaskała swoje podopieczne po głowie i ulegała ich kaprysom. Robert Lacey w książce Agencja modelek Eileen Ford przedstawia obraz prawdziwej rewolucjonistki, która już w latach 40. zaczęła ustalać nowe reguły panujące w zawodzie modelki. Nie godziła się na ustępstwa, potrafiła się postawić Coco Channel i Dianie Vreeland, byleby tylko osiągnąć zamierzony cel. Tym samym odmieniła oblicze tej branży i przez ponad 50 lat stanowiła istotny element świata mody. A wszystko to w towarzystwie męża, który pod niemal wszystkimi względami był jej totalnym przeciwieństwem.

Krótka kariera modelki

Eileen Cecile Ottensoser, urodzona w 1922 roku w Nowym Jorku, w świat modelingu wkroczyła już na studiach, pozując do zdjęć i trafiając na okładkę magazynu Liberty. Mimo to praca modelki była dla niej jedynie epizodem. Po skończeniu college'u 21-letnia Eileen miała już za sobą jedno nieudane małżeństwo (po 12 dniach znajomości wyszła za nauczyciela z Teksasu; ślub został wkrótce po tym unieważniony) i liczne romanse. Nic nie wróżyło, że dziewczyna się wkrótce ustatkuje, tymczasem na jej drodze stanął poborowy Jerry Ford. Para pobrała się w listopadzie 1944 roku, wpisując w akcie małżeństwa zawód: żołnierz marynarki i stylistka. W rubryce „pracodawca” Eileen wpisała „fotograf reklamowy”, mając na myśli Elliota Clarke'a, który dojrzał ją kilka miesięcy wcześniej na plaży. Fotograf poprosił ją o pozowanie w sesji z kostiumami kąpielowymi, i mimo że Eileen wykonała świetną robotę (między innymi nosząc odważny, jak na rok 1944, strój dwuczęściowy), to była to ostatnia sesja w jej karierze. Przyszła pani Ford dogadała się jednak z Clarkiem, który w owym czasie szukał asystentki.

Wygadana oszustka

„Elliot potrzebował kogoś w rodzaju sekretarki albo osobistej asystentki. Kogoś, kto by przyszedł co rano otworzyć biuro. Spytał, czy potrafię prowadzić księgowość, pisać na maszynie i stenografować. Powiedziałam, że umiem każdą z tych rzeczy. Oczywiście kłamałam” - wspominała po latach Eileen Ford. Młoda absolwentka college'u, która ledwie stukała na maszynie do pisania i nie miała bladego pojęcia o księgowości, przekonała do siebie Clarke'a. Fotograf, nieświadomy jej rzeczywistych umiejętności, „dostrzegł w energicznej młodej asystentce potencjał”, dzięki czemu stała się ona wkrótce częścią jego zespołu, skompletowanego do zrealizowania ważnego zlecenia. Tym sposobem Eileen Otte, na kilka tygodni przed ślubem z Jerrym Fordem, znalazła się w grupie osób przygotowujących pierwszy w historii magazyn dla nastolatków - Seventeen.

Kolejna praca, kolejne zwolnienie

Pierwszy numer magazynu był wielkim sukcesem, a zarazem końcem współpracy młodej asystentki i fotografa. „Gdy w listopadzie 1944 roku Eileen wyruszyła przez Chicago do San Francisco, zapomniała poinformować Elliota Clarke'a o odważnych planach matrymonialnych... oraz o tym, że wciąż ma w kieszeni klucz do studia”. Ostatecznie fotograf wybaczył jej ekstrawaganckie, a zarazem nieodpowiedzialne zachowanie i wiosną 1945 roku wystawił młodej pani Ford referencje, dzięki którym zyskała angaż w Becker Studios - największym amerykańskim studiu specjalizującym się w fotografii reklamowej. „Do jej obowiązków należało koordynowanie, numerowanie, pakowanie i wysyłanie ubrań które miały być fotografowane w studiu w Tuscon, i wynajmowanie modelek na sesje w Arizonie. Wtedy po raz pierwszy prowadziła poważne negocjacje z wówczas największymi agencjami modelek - Powers, Conover i Thornton”. Eileen wykazywała naturalny talent do tej pracy, jednak przez błahy konflikt z sekretarką nie zagrzała miejsca u Beckera. Pani Ford mimo młodego wieku (miała wówczas 23 lata) nie dawała sobie w kaszę dmuchać i pod wpływem emocji wyszła z biura, zatrzaskując za sobą drzwi na dobre.

Rozwiane marzenia

Kolejny przystankiem na drodze do sukcesu była praca w dziale reklamy domu towarowego Arnold Constable, znajdującego się przy Piątej Alei. Ford znowu mogła się rozwijać jako stylistka i współautorka gazety reklamowej. Coraz głębiej wnikała również w świat modelingu. „To ja zatrudniałam wszystkie modelki (...), więc ciągle wisiałam na telefonie. Musiałam zrozumieć, jak pracują różne agencje, a przy okazji zaprzyjaźniłam się z wieloma modelkami” - wspominała Eileen Ford. Z działu reklamy Arnold Constable Eileen trafiła do redakcji Tobe, która od 1927 roku wydawała „bilblię branży mody”. Początkowo zdawało jej się, że to praca marzeń, polegająca na chodzeniu po butikach i wyławianiu nowych trendów. W rzeczywistości ambitna stylistka musiała pisać o tym, "ile przyszyto guzików, jakie dominują kolory, jak gruby jest materiał”, co jej zupełnie nie pasowało. W czerwcu 1946 roku, uradowana z powrotu męża odbywającego służbę na Pacyfiku, rzuciła pracę w Tobe i wkrótce postawiła pierwszy krok w kierunku stworzenia własnej agencji modelek.

Nowoczesna agencja modelek

Natalie Nickersona, której „nogi kończyły się półtora metra nad ziemią”, w 1945 roku „wysunęła się przed peleton powojennych modelek”. Zarabiając 40 dolarów na godzinę, była najlepiej opłacaną modelką w Stanach Zjednoczonych, jednak komfort pracy pozostawiał wiele do życzenia. Nickerson musiała wiedzieć, gdzie się zjawić i o której godzinie, co przynieść do studia, gdyż ówczesne agencje modelek nie zaprzątały sobie tym głowy. Modelki musiały same zadbać o szkolenia, opiekę zdrowotną, fryzjera i charakteryzatorkę. Nickerson wraz z Eileen Ford, którą poznała za czasów Arnold Constable, doszły do wniosku, że trzeba to zmienić. „Eileen została agentką i bookerką Natalie”. Zajęła się również Ingą Lindgren i dostawała od każdej z nich po 35 dolarów miesięcznie. Za sprawą poczty pantoflowej w marcu 1947 roku, czyli pół roku po rozpoczęciu współpracy, Eileen miała już pod sobą dziewięć świetnych modelek. Zarobki Ford wzrosły do prawie sześciuset dolarów miesięcznie, jednak agentka nie brała wszystkiego do kieszeni. „Dochody firmy dzieliła równo między siebie i Natalie, bo szybko stało się jasne, że zostały wspólniczkami prowadzącymi firmę, która nie była niczym innym niż nowoczesną agencją modelek”.

Jerry wkracza do gry

Rozwojowi agencji żony cały czas przyglądał się Jerry Ford, który z początku zupełnie nie garnął się do tej branży. Jego nastawienie zmienił jednak Huntington Hartford, jeden z najbogatszych ludzi w USA, który w 1947 zainwestował we własną agencję modelek. Mając solidne zaplecze finansowe Hartford płacił swoim modelkom niezależnie od tego, czy otrzymał już przelew od klienta. Konkurencja nie mogła sobie na to pozwolić, przez co traciła najlepsze modelki na korzyść Hartforda. Jerry wiedział, że jego żona musi zaproponować swoim dziewczynom równie atrakcyjne warunki pracy. Państwo Ford zwrócili się po pomoc do majętnych przyjaciół, którzy pożyczyli im 35 tysięcy dolarów (co odpowiada dzisiejszym 400 tysiącom). „Jerry zajął się obsługą transakcji (...) i młody oficer marynarki w stanie spoczynku nagle stał się poważnym graczem na rynku modelingu”. Dzięki pożyczce modelki Eileen były pewne, że zawsze otrzymają 80 procent wynagrodzenia - na pozostałe 20 musiały czekać do przelewu od klienta. Jeszcze kilka miesięcy wcześniej nikt poza Hartfordem i Fordami nie oferował czegoś podobnego.

Rodzinny biznes

Jerry - spokojny, niesamowicie uprzejmy, a zarazem stanowczy był pod wieloma względami całkowitym przeciwieństwem Eileen - pewnej siebie, wygadanej agentki, która kładła kawę na ławę i nie zwykła gryźć się w język. Razem stanowili jednak duet, który doskonale się uzupełniał. „Eileen zawsze matkowała swoim modelkom, (...) grała rolę zaangażowanego działacza związkowego. Jerry także walczył o to, żeby dostawały lepsze wynagrodzenie i żeby miały lepsze warunki, ale na swój własny, uprzejmy sposób”. Jerry jako pierwszy zadbał, by modelki otrzymywały zapłatę za anulowane sesje, przymiarki i dodatki za pracę w trudnych warunkach atmosferycznych. Wypłacał premię za nadgodziny, a zarazem nie pozwalał sobie wchodzić na głowę. Grzecznie, ale stanowczo dawał do zrozumienia, że za każde spóźnienia modelki będą traciły część obiecanej stawki.

Topmodelki - tylko one się liczą

W latach 40. i 50. w amerykańskim modelingu wyróżniano trzy typu modelek: młodzieżowe (juniors, 165 cm wzrostu, 48 kg), panienki (misses; nieco wyższe i ważące maksymalnie 50 kg) i topmodelki reklamujące towary luksusowe. Takie dziewczyny mierzyły co najmniej 172 cm, a ich waga nieco przekraczała 50 kg. W przeciwieństwie do konkurencji, która angażując różne typy modelek mogła liczyć na więcej zleceń, Eileen Ford wolała się wyspecjalizować w kategorii „supersmukłych topmodelek”. Nie chciała, by agencja Forda była kojarzona z „reklamą produkciarską” i chwaliła się, że kiedyś „odrzuciła propozycję Grace Kelly, gdy ta była już całkiem znaną nowojorską modelką, choć jeszcze nie rozpoczęła kariery w Hollywood”. Eileen nie chciała jej u siebie, gdyż Kelly miała w swoim portfolio reklamy papierosów i środków owadobójczych. „Trzydzieści lat później Huntington Hartford uznał strategię specjalizacji za klucz do sukcesu Eileen”.

Zbuntowana anorektyczka

W latach 60. symbolem Agencji Ford stała się Penelope Tree. Anorektyczka wiodąca studenckie życie i zafascynowana wiarą w UFO. Tree była córką Marietty Peabody, jednej z pierwszych delegatek ONZ i Ronalda Tree, brytyjskiego polityka i milionera. Eileen wspominała po latach, że ojciec Penelopy miał za złe państwu Ford wciągnięcie jego 17-letniej córki w „podejrzany świat modelingu”. Kiedy jednak Jerry Ford uścisnął mu dłoń na powitanie i oczarował go swoją uprzejmością, panowie „spokojnie się dogadali”. Penelope nie była zachwycona takim obrotem spraw, gdyż wkrótce zrozumiała, że praca dla agencji nie będzie oznaczać swobody, do jakiej przywykła. „Eileen nie spuszczała ze mnie oka. Teraz wiem, że chciała dobrze, ale ciągle próbowała mną sterować. (...) Nie po to odsunęłam się od matki, żeby mi matkowała Eileen Ford” - podsumowała po latach.

Druga matka

O słynnym „matkowaniu” Eileen wspominała także Rene Russo, która pojawiła się w domu Fordów latem 1972 roku. „Punktualnie o 19:30 wzywano dziewczęta do jadalni na kolację. Przy każdym komplecie zastawy stała solniczka i pieprzniczka i leżały srebrne sztućce”. Podopieczne Eileen po raz pierwszy w życiu widziały widelczyk do wyciągania mięsa ze szczypców homara czy lnianą chusteczkę, którą miały rozłożyć na kolanach. „Nowością było dla nich także to, że kolację je się przy stole, przy którym zamiast oglądać telewizję trzeba zabawiać pozostałych biesiadników konwersacją”. Rene Russo wspominała, że Eileen stale im powtarzała: „Dziewczęta, musicie się uczyć”. Jerry Hall, aby odpocząć od kariery w Paryżu, przeprowadziła się do domu Fordów, „bo tam można było zrzucić buty i wystarczyło pozwolić [Eileen], żeby nam matkowała”. Miało to jednak swoją cenę: kiedy po Jerry przyszedł Mick Jagger (jej przyszły mąż), Eileen złapała za słuchawkę telefonu i wraz z matką topmodelki ustaliła, że dziewczyna ma wrócić do domu przed północą. Na tym właśnie opierał się fenomen Eileen Ford, która już w latach 40. wiedziała, że nie można traktować modelki jak wieszaka na ubrania.

Modeling dla jednych jest sztuką dla innych tylko prezentowaniem ubrań. Warto mimo wszystko poznać historię osoby, która dla tej dziedziny poświęciła się bez reszty. 

Eileen Ford to ikona branży modowej. Nie stała się nią jednak dzięki projektowanym przez siebie ubraniom czy prezentowaniu na sobie najnowszych kolekcji. Dzięki niej powstała nowoczesna agencja modelek, jakich nie powstydziłby się nikt w dzisiejszych czasach. Kobieta ta sprawiła również, że modeling stał się czymś więcej niż tylko pokazywaniem ostatnich krzyków mody na przesadnie szczupłych modelkach. Poświęciła się tej branży bez reszty i zaprocentowało to tym, że na zawsze zapisała się na kartach historii. Autor jej biografii Robert Lacey przedstawił w swojej książce Agencja modelek Eileen Ford portret kobiety niezwykłej. Silnej, niezależnej, niezgadzającej się na wszystko, potrafiącej jasno wyrazić swoją opinię. Często nie zwracała uwagi na to jak zostanie odebrana przez drugą osobę. W dzisiejszych czasach bez wątpienia zostałaby określona mianem bizneswomen. Jej sylwetka bardzo mi się spodobała. Oczywiście pewne jej zachowania można określić jako niedelikatne, jednak zasada „cel uświęca środki” w jej przypadku była bardzo skuteczna. W swojej pracy nie obawiała się przeciwstawić nawet największym autorytetom w swojej branży. Na wszystko to mogła sobie jednak pozwolić przede wszystkim dlatego, że po prostu była dobra, a nawet rewelacyjna w swojej dziedzinie. Autor by lepiej ją poznać przeprowadził dziesiątki rozmów, które pozwalają lepiej poznać Eileen Ford. Polecam książkę Roberta Lacey’a Agencja modelek Eileen Ford wszystkim interesującym się modą. Jest to również znakomita lektura dla osób lubiących czytać o niezwykłych kobietach, które za sprawą swojej ciężkiej pracy na stałe zapisały się w historii.