Wyjątkowe, spisane przez Marię Stauber literackie wspomnienia o młodzieńczej przyjaźni niezwykłej Lusi Gelmont i Zuzanny Ginczanki – poetki, satyryczki z kręgu Skamandra i „Szpilek”, o której mówili, że w poezji prześcignie Tuwima.
Obie były kobietami wyzwolonymi. Obie łamały stereotypy, obie były zbuntowane i pełne radości. Obu przyszło żyć w strasznych czasach.
Zuzanna zginęła z rąk gestapo w wieku 27 lat. Lusia po wojnie została cenioną lekarką, ale w wyniku antysemickich nagonek zmuszono ją w 1969 roku do opuszczenia Polski.
Wyjątkowość Musisz tam wrócić polega nie tylko na formie, ale przede wszystkim na doskonałym opisie przedwojennej wielokulturowej Polski, zderzonej z okrucieństwem wojny. Temu wszystkiemu przeciwstawiona jest niesłychana afirmacja życia, siły i w końcu ocaleńcza moc poczucia humoru i otwartości na świat.
Zdarzają się ludzie, którzy sami nie tworząc, roztaczają taką aurę, która pomaga innym rozpoznać swoje talenty, wydobyć z siebie i je rozwinąć. Doktor Lusię Stauberową znało wielu artystów, pisarzy, malarzy, aktorów – najpierw leczyła ich mdłe ciała, a gdy się zaprzyjaźnili, ich zbolałe dusze.
Janusz Majewski
